„Od kiedy ZUS przyzna rentę rodzinną po zaginionym” – artykuł Magdaleny Januszewskiej w „Rzeczpospolitej”
19-12-2014
Bliscy zaginionego mają prawo do renty rodzinnej. Co prawda mogą o nią wystąpić dopiero po uznaniu go za zmarłego, ale świadczenie dostaną od daty jego śmierci. Nie mogą jednak zwlekać z wnioskiem.
Emeryt w 2001 r. wyszedł z domu i nie wrócił. Rodzina zgłosiła jego zaginięcie w ZUS, który wstrzymał wypłatę świadczenia. Po upływie 10 lat, w lutym 2012 r. sąd uznał emeryta za zmarłego i oznaczył chwilę jego śmierci na 31 grudnia 2001 r. W kwietniu 2012 r. wdowa wystąpiła o ustalenie prawa do renty rodzinnej po zmarłym mężu. ZUS przyznał ją dopiero od kwietnia 2012 r. ? tj. od miesiąca złożenia wniosku ? mimo, że kobieta domagała się przyznania jej od 1 stycznia 2002 r.
Z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika ogólna zasada, że emerytury i renty z ZUS przysługują od miesiąca, w którym złożono wniosek o ich przyznanie. W praktyce ta reguła nie sprawdza się w przypadku rent rodzinnych po osobie zaginionej. Stosowanie jej bowiem wprost oznaczałoby pozbawienie bliskich tej osoby świadczeń przez wiele lat ? aż do uznania jej za zmarłego.
Z wyroków Sądu Najwyższego wynika, że artykułu 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie można wykładać zgodnie z jego dosłownym brzmieniem w szczególnej sytuacji ubiegania się o rentę rodzinną po osobie, którą uznano za zmarłą. Wydawałoby się więc, że w opisanym przypadku wdowa powinna bez problemu dostać rentę po mężu od daty jego śmierci. Tak się jednak nie stało. Warunkiem jest bowiem złożenie wniosku o rentę bez zbędnej zwłoki. W razie zwłoki renta należy się od miesiąca złożenia wniosku, a nie od chwili śmierci bliskiej osoby. W praktyce oznaczało to brak wyrównania świadczenia za ponad 10 lat.
Renta rodzinna jest związana z ryzykiem śmierci osoby, która łożyła na utrzymanie osób uprawnionych do tego świadczenia. Pozbawienie prawa do jej wypłaty na skutek obiektywnych okoliczności, na które uprawniony nie miał i nie mógł mieć wpływu ? mimo wystąpienia tego ryzyka, sprzeciwia się założonemu przez ustawodawcę celowi. Ponadto zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po tym, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny. Regulacja ta potwierdza cel renty rodzinnej, którym jest zapewnienie środków utrzymania osobie uprawnionej już od dnia śmierci bliskiego.
Więcej na stronach „Rzeczpospolitej”.