Tak wynika z wyroku SN z 23.01.2018 (III UK 21/17).

Mężczyzna prowadził działalność gospodarczą – masarnię. Pojechał samochodem po siatki do wędzenia szynek. W drodze doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego doznał poważnych obrażeń prowadzących do śmierci. Stwierdzono, że był w stanie nietrzeźwości (3,54 promila alkoholu etylowego we krwi), a bezpośrednią przyczyną wypadku było niepodjęcie manewru hamowania.

Spór dotyczył tego, czy jego dziecku należy się jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia wypadkowego. Sąd I instancji przyjął bowiem, że przyczyną zewnętrzną śmierci były obrażenia doznane w wyniku wypadku i uznał, że pomimo iż w chwili wypadku mężczyzna pozostawał pod wpływem alkoholu, to jednak w dniu zdarzenia wykonywał swoje obowiązki związane z działalnością gospodarczą w sposób nieodbiegający od codziennej rutyny, a do wypadku doszło w trakcie jazdy samochodem w celu przywiezienia rzeczy niezbędnych do dalszej pracy w masarni.

Czy był zatem związek wypadku z pracą? ZUS uznał, że nie był to wypadek, skoro mężczyzna wsiadł za kierownicę pijany, a prowadzenie samochodu w stanie głębokiego upojenia alkoholowego nie powinno być traktowane jako zachowanie typowe i normalne.

SN podzielił to stanowisko. Przypomniał, że art. 3 ust. 3 pkt 8 ustawy wypadkowej nie wymaga wykazania związku funkcjonalnego wypadku z wykonywaniem zwykłych czynności, lecz tylko zaistnienia wypadku podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów usus.

W sporze o istnienie uprawnień do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego zasadnicze znaczenie ma stwierdzenie, że śmierć ubezpieczonego była wypadkiem rozumianym jako zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej.

Pojęcie wykonywanie zwykłych czynności nie zostało zdefiniowane. Zwykłe czynności związane z prowadzeniem działalności pozarolniczej to czynności podejmowane w ramach działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej, usługowej lub poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż wykonywanej w sposób zorganizowany i ciągły. Chodzi o czynności wynikające ze specyfiki i sposobu wykonywania konkretnej działalności.

Konieczne jest zawsze stwierdzenie, że między urazem a jego przyczyną zewnętrzną zachodził normalny związek przyczynowy w znaczeniu przyjętym w art. 361 § 1 Kc. O ile zatem przyczyna zewnętrzna ma zaistnieć przy wykonywaniu zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej, o tyle czynność taka podejmowana w stanie upojenia alkoholowego nie jest czynnością związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą w sposób nieodbiegający od codziennej rutyny.

Przede wszystkim takie zdarzenie nie powinno być traktowane jako wynikające z zachowania typowego i normalnego, praktycznie niemożliwe jest wykonywanie jakichkolwiek celowych czynności w takim stanie.

Ostatecznie więc uraz lub śmierć doznane w czasie prowadzenia samochodu w stanie nietrzeźwości nie są skutkiem wypadku zaistniałego podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 8 ustawy wypadkowej.

Więcej w „Rachunkowość i Podatki” nr 6/2018