,,Pracodawcy i związki przygotowują zmiany w ochronie przedemerytalnej” – wypowiedź Magdaleny Januszewskiej w Prawo.pl
09-06-2023
Zastąpienie funkcjonującej dziś 4-letniej ochrony przedemerytalnej, ochroną uzależnioną od stażu pracy u danego pracodawcy, to jedna z propozycji działań wspierających zatrudnienie osób starszych. Ma być rozważana w ramach porozumienia, jakie pracodawcy i związki zawodowe Rady Dialogu Społecznego zawarły w sprawie aktywnego starzenia się. Takie rozwiązanie zaproponowała Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy. Jednak zdaniem prawników, propozycja rodzi wiele pytań i wątpliwości.
8 czerwca 2020 r. związki zawodowe oraz organizacje pracodawców Rady Dialogu Społecznego podpisali porozumienie na rzecz aktywnego starzenia. Uznali w nim wspólnie potrzebę wdrożenia rozwiązań na rzecz aktywnego starzenia się w Polsce. Inspiracja było dla nich autonomiczne porozumienie europejskich partnerów społecznych dotyczące aktywnego starzenia i podejścia międzypokoleniowego z 8 marca 2017 r.
Strony wspólnie więc uznały wdrożenie rozwiązań na rzecz aktywnego starzenia się w Polsce, obejmujących w szczególności działania wymienione w zawartym porozumieniu. Jednym z zaproponowanych rozwiązań, jakie niedawno zostały wprowadzone do naszego porządku prawnego, jest dodatkowa, co najmniej 15-minutowa przerwa, gdy dobowy wymiar jego pracy jest dłuższy niż 9 godzin pracy, wprowadzona najnowszą nowelizacją Kodeksu pracy z 9 marca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r., poz. 641). Na liście działań, które czekają na realizacje są m.in. te wspierające zatrudnienie osób starszych, a wśród nich wprowadzenie nowej formy ochrony przedemerytalnej. (…)
Zatrudnianie osób starszych i wydłużanie ich aktywności zawodowej
Jednym z dwóch punktów porozumienia dotyczących rozwiązań wspierających zatrudnienie osób starszych oraz wydłużanie ich aktywności zawodowej jest podjęcie dyskusji i wypracowanie rozwiązań podatkowych i w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz dopłat z Funduszu Pracy, które sprzyjać będą zatrudnieniu osób po 55. roku życia dla kobiet i 60. roku życia dla mężczyzn. Drugim z ustalonych działań jest nowa forma ochrony przedemerytalnej.(…)
Ochrona przedemerytalna – obecna i nowa
Zgodnie zobowiązującym art. 39 K.p., pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy w projekcie nowego kodeksu pracy zaproponowała uregulowanie ochrony przedemerytalnej w art. 106. W myśl jego par. 1, pracodawca nie mógłby wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Jak jednak stanowił projektowany par. 2, przepis par. 1 nie byłby stosowany do pracodawcy, który zatrudnił pracownika w okresie krótszym niż 180 dni przed okresem, o którym mowa par. 1, przez 360 dni od dnia powstania ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Z kolei na podstawie proponowanego par. 3, przepis par. 1 nie byłby stosowany do pracodawcy, który zatrudnił pracownika w okresie, o którym mowa w par.1, przez 360 dni od dnia zatrudnienia.
– Przepisu par. 1 nie stosuje się do wypowiedzenia umów, o których mowa w art. 78 par. 1 i 5 (tj. umowy o pracę na okres próbny – przyp. red.), art. 79 par. 1 (tj. umowy o pracę na czas określony), jeżeli przyczyną wypowiedzenia umowy jest ustanie celu lub przyczyn, dla którego umowa została zawarta, oraz do wypowiedzenia umów, o których mowa w art. 80 (tj. umowy o pracę na czas wykonywania pracy dorywczej), 81 (tj. umowy o pracę na czas wykonywania pracy sezonowej) i 84 (tj. umowy o pracę, której przedmiotem jest praca nieprzekraczająca 20 godzin na tydzień, wykonywana przez pracownika będącego studentem do końca roku kalendarzowego, w którym kończy on 26 lat albo przez pracownika od początku roku kalendarzowego, w którym kończy on 60 lat) – stanowił projektowany art. 106 par. 4.
– Projekt Kodeksu proponuje istotne zmiany w zakresie przepisów dotyczących wypowiadania umów o pracę – czytamy w uzasadnieniu do projektu z 2018 r. Jedną z tych zmian miało być wprowadzenie regulacji, zgodnie z którą uchyla się częściowo ograniczenia w wypowiadaniu umów o pracę osobom w wieku przedemerytalnym, w sytuacji, w której pracodawca zdecyduje się zatrudnić taką osobę. (…)
Ochrona przedemerytalna – dużo pytań i trudne odpowiedzi
Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy i zabezpieczenia społecznego, mówi, że pamięta moment, gdy wydłużano z 2 lat do 4 lat ochronę przedemerytalną. – Wtedy uzasadniano to większym bezpieczeństwem pozostających w zatrudnieniu. Dziś wszyscy się przyzwyczaili, że ochroną objęci są pracownicy na cztery lata przed wejściem w wiek emerytalny – podkreśla.
Jak zaznacza mec. Januszewska, ochrona przedemerytalna służy przede wszystkim pracownikom. – Obawiam się, że powiązanie okresu ochrony przedemerytalnej ze stażem pracy u danego pracodawcy wywoła dyskusję, dlaczego jedni pracownicy mają być w lepszej sytuacji od innych tylko dlatego, że mieli szczęście mieć stabilne zatrudnienie. Poza tym takie rozwiązanie będzie rodziło wiele pytań. Na przykład, czy liczyć będzie się tylko ostatnie zatrudnienie u danego pracodawcy. Są przecież pracownicy, którzy odchodzą z pracy, ale po pewnym czasie do tego samego pracodawcy wracają. A jeżeli miałby to być staż ostatni, to rodzi to pokusę celowego przerywania stosunku pracy. Przed zmianą art. 39 K.p., należałoby na te pytania odpowiedzieć – zauważa mec. Magdalena Januszewska. (…)
Grażyna J. Leśniak
Czytaj więcej: Prawo.pl