,,Zmienione przepisy o umowach na okres próbny to przykład nieudanego prawa” – wypowiedź Magdaleny Januszewskiej w Prawo.pl
11-01-2024
Skomplikowane i niejasne przepisy dotyczące zawierania umów na okres próbny rodzą coraz więcej wątpliwości. Pracodawcy zastanawiają się, czy muszą dokumentować zamiar, jaki przyświecał im w związku z zawarciem umowy i kiedy oraz dlaczego uległ zmianie. Pracownicy zaś dociekają, czy wskazanie zamiaru w umowie zobowiązuje pracodawcę do ich dalszego zatrudnienia. Zdaniem prawników przepis w ogóle nie powinien być wprowadzany. I nie kryją, że jego uchylenie wielu przyjęłoby z ulgą. (…)
Nowe przepisy
Chodzi o art. 25 par. 2 kodeksu pracy, zgodnie z którym umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający 3 miesięcy, z zastrzeżeniem par. 2(1)-2(3), w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy.
Par. 2(1) stanowi, że strony mogą uzgodnić w umowie o pracę na okres próbny, że umowę tę przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli wystąpią takie nieobecności.
W myśl par. 2(2), umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający:
1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
Z kolei par. 2(3) mówi, że strony mogą jednokrotnie wydłużyć w umowie o pracę na okres próbny okresy, o których mowa w par. 2(2), nie więcej jednak niż o miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.
Natomiast wskazany także w zgłoszeniu art. 29 par. 1 pkt 6 lit. b) kodeksu pracy stanowi, że umowa o pracę określa strony umowy, adres siedziby pracodawcy, a w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną nieposiadającego siedziby – adres zamieszkania, a także rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności: w przypadku umowy o pracę na okres próbny: – okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony w przypadku, o którym mowa w art. 25 par. 2(2), a także postanowienie o wydłużeniu umowy w przypadku, o którym mowa w art. 25 par. 2(3). (…)
W opinii mec. Trzeciak całkowicie niezrozumiały jest też art. 29 par. 1 pkt 6 lit. b, którego literalna wykładnia prowadzi do wniosku, że okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony, musi być określony wyłącznie w umowach o pracę na okres próbny nieprzekraczający 1 lub 2 miesięcy, natomiast nie musi on już być wskazany w umowach na okres próbny dłuższy niż 2 miesiące. Jest to bezzasadne rozróżnienie, powoduje niepotrzebne wątpliwości, a niektórzy pracodawcy z ostrożności i tak wskazują ten zamierzony okres również w umowach na okres próbny dłuższy niż 2 miesiące (np. 3-miesięczny). (…)
Także zdaniem Magdaleny Januszewskiej, radcy prawnego, specjalizującej się w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych, usztywnienie okresów, na jakie może zostać zawarta umowa na okres próbny, włącznie z możliwością jej przedłużania, spowodowało, że konstrukcja prawna, która wcześniej była prosta i chętnie stosowana przez pracodawców, przestała taką być. – Nie można tracić z pola uwagi, że celem wprowadzenia tej umowy było sprawdzenie, czy dana osoba sprawdzi się na danym stanowisku, pasuje do danej organizacji. Po nowelizacji obudowa prawna stała się nadmierna i nieadekwatna do celu umowy. Ponadto w trakcie trwania tej umowy zmienić może się zarówno zamiar pracodawcy, jak i pracownika. Wnikanie, jaki początkowo był, jest bezcelowe. Strony stosunku pracy mają bowiem dopiero zdecydować, czy zwiążą się na dłużej i na jakich zasadach – zauważa mec. Magdalena Januszewska. (…)
Grażyna J. Leśniak
Czytaj więcej:Prawo.pl