„Kiedy dodatek dopełniający do renty socjalnej będzie mniejszy” – wypowiedź Magdaleny Januszewskiej w Prawo.pl
07-12-2024
Dodatek dopełniający do renty socjalnej, który będzie przysługiwał niektórym osobom od początku przyszłego roku, w praktyce „skonsumuje” świadczenie uzupełniające. Przepisy nie wykluczają co prawda pobierania obu świadczeń, ale ich kwoty i limity są tak skonstruowane, że pomimo uprawnienia do obu świadczeń, ich suma nie będzie wyższa. Prawnicy zwracają uwagę na niejednoznaczne przepisy i coraz bardziej zawiły system wsparcia osób z niepełnosprawnościami.
Od 1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie ustawa z 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza ona dodatek dopełniający do renty socjalnej dla osób, które są całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji. Dodatek dopełniający wyniesie 2520 zł. Jego wypłaty rozpoczną się w maju przyszłego roku z wyrównaniem od stycznia.
Świadczenie uzupełniające bez zmian
Równocześnie nic się nie zmienia w ustawie z 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Do świadczenia uzupełniającego, tzw. 500 plus dla osób z niepełnosprawnościami uprawnione są osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, która musi być potwierdzona orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wysokość świadczenia wynosi maksymalnie do 500 zł i jest ono wypłacane wedle formuły „złotówka za złotówkę”. Zatem jeśli ktoś pobiera inne świadczenia ze środków publicznych, to łączna ich wartość nie może przekroczyć kwoty 2419,33 zł. Resort rodziny nie planuje znieść progu dochodowego uprawniającego do świadczenia uzupełniającego.
Tytuł do uzyskania dodatku dopełniającego i świadczenia uzupełniającego jest taki sam – całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) w odpowiedzi na zadane przez nas pytania, co do możliwości pobierania obu świadczeń, odpowiada, że jest to możliwe. – Wprowadzenie dodatku dopełniającego to korzystne rozwiązanie dla osób pobierających rentę socjalną, które jednocześnie mają orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji. Dzięki tej zmianie osoby te uzyskają wsparcie finansowe w wysokości 2520 zł miesięcznie – odpowiada nam resort. – Jednocześnie, świadczenie uzupełniające nadal będzie dostępne dla tych, których łączny dochód, wraz z dodatkiem dopełniającym i innymi świadczeniami pieniężnymi finansowanymi ze środków publicznych, nie przekroczy ustawowego limitu 2419,33 zł brutto – dodaje. Zatem jednoczesne pobieranie dodatku do renty socjalnej i świadczenia uzupełniającego, jak podkreśla resort rodziny, jest możliwe, pod warunkiem nieprzekroczenia progu dochodowego.
System wsparcia osób z niepełnosprawnościami coraz bardziej zagmatwany
Tyle tylko, że kwota samego dodatku dopełniającego (2520 zł) jest wyższa niż kwota łącznego limitu (2419,33 zł), do którego można pobierać świadczenie uzupełniające.
– Moim zdaniem dodatek dopełniający skonsumuje prawo do 500 plus dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – komentuje dr n. pr. Tomasz Lasocki, pełnomocnik dziekana ds. organizacyjnych z Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej. Ocena tej sytuacji zależy oczywiście od tego, kto jej dokonuje. – Systemowo to o tyle dobrze, że zmniejszy się nieco gąszcz świadczeń. Sami uprawnieni, gdyby ich zapytać, chcieliby pewnie dostać jak najwięcej – czyli jedno i drugie, ale wówczas dysproporcja świadczeń między osobami uprawnionymi do obydwu świadczeń, a osobami bez niezdolności do samodzielnej egzystencji byłaby większa – zwraca uwagę.
Z tym, że system jest coraz bardziej zagmatwany i coraz mniej czytelny zgadza się Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w sprawach z zakresu prawa pracy i zabezpieczeń społecznych. – System robi się coraz mniej czytelny, szczególnie biorąc pod uwagę jeszcze nowe świadczenie wspierające. Mecenas zwraca uwagę na niejasną konstrukcję zapisów prawnych co do dodatku dopełniającego i świadczenia uzupełniającego. – W wypadku uprawnionych do renty socjalnej, faktycznie wychodzi tak, jakby dodatek dopełniający rugował świadczenie uzupełniające. Ale poprzez dochód, a nie poprzez przesłankę negatywną. Chociaż w nowelizacji ustawy o rencie socjalnej nigdzie wprost tego nie widać – podkreśla. Kiedy wypłacono świadczenie uzupełniające, dodatek dopełniający będzie mniejszy
Mec. Januszewska zwraca uwagę na art. 11 ust. 4 ustawy nowelizującej rentę socjalną, który mówi o tym, że w przypadku wypłaty dodatku dopełniającego do renty socjalnej z wyrównaniem za okres, w którym wypłacone zostało świadczenie uzupełniające, dodatek będzie pomniejszony o kwotę świadczenia uzupełniającego. Z czego wynika, że świadczenia raczej się wykluczą.
(…)
Beata Dązbłaż