,,Ulga rehabilitacyjna nie dla każdego opiekuna osoby niepełnosprawnej” – wypowiedź Magdaleny Januszewskiej w Prawo.pl
11-03-2023
Nie każda, nawet bliska osoba, mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, może skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej. Nie każda też osoba niepełnosprawna sama może rozliczyć tę ulgę. W pierwszym przypadku na przeszkodzie stanąć może zbyt wąski stopień pokrewieństwa, co zdaniem prawników należałoby zmienić, w drugim – wysokość dochodów osoby niepełnosprawnej i forma, według której jest opodatkowania. Gdy jednak spełnione są warunki ustawowe, każda z osób, z osobna, może rozliczyć własną ulgę. (…)
Liczy się status osoby niepełnosprawnej…
Ulga rehabilitacyjna uregulowana jest w dwóch ustawach podatkowych. A mianowicie w art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7a-7g i ust. 13a ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647, dalej: ustawa o PIT) oraz w art. 11 ust. 1 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U, z 2001, nr 134, poz. 1509, dalej: ryczałt). Mogą ją więc rozliczyć osoby uprawnione do niej – zarówno te, które rozliczają się z fiskusem według ustawy o PIT (odliczając poniesione wydatki od dochodu), jak i te na ryczałcie (w tym przypadku – odliczając je od przychodu ewidencjonowanego).
Tak jak w przypadku najbliższych – współmałżonka czy dzieci zmarłego rodzica, tak i w przypadku opiekuna, kluczowe są dwa warunki uprawniające do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej. Pierwszym jest posiadanie przez osobę będącą na utrzymaniu podatnika, statusu osoby niepełnosprawnej. Oznacza to, że osoba zmarła powinna za życia posiadać:
- orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach lub
- decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
- orzeczenie o niepełnosprawności, wydane na podstawie odrębnych przepisów, w przypadku gdy osoba ta nie ukończyła 16. roku życia, albo
- orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia1997 r.
Co ważne, osoba niepełnosprawna musiała posiadać I albo II grupę inwalidztwa. Posiadanie I grupy inwalidztwa oznacza, że osoba, w stosunku do której, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
- całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
- znaczny stopień niepełnosprawności.
W przypadku II grupy inwalidztwa w grę wchodzi orzeczenie:
- całkowitej niezdolności do pracy albo
- umiarkowany stopień niepełnosprawności.
… i dokumenty potwierdzające poniesione wydatki
Drugim warunkiem uprawniającym do skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej jest posiadanie dokumentów potwierdzających poniesienie tych wydatków. Wysokość wydatków na cele rehabilitacyjne ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie zawierającego w szczególności dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego towar lub usługę, rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty. Innymi słowy nie wystarczy zwykły paragon fiskalny. Konieczne jest posiadanie faktury, faktury VAT, umowy albo rachunku.
No i oczywiście ważne jest, by uprawniony do ulgi uzyskiwał w roku 2022 jakiekolwiek dochody, albo przychody, od których można by tę ulgę odliczyć (ważne także w przypadku osób niepełnosprawnych, które zmarły w trakcie roku podatkowego, albo po jego zakończeniu, ale przed rozliczeniem się z fiskusem). (…)
Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy, ubezpieczeń i zabezpieczenia społecznego, zwraca jednak uwagę na określony krąg osób uprawnionych do świadczeń, jaki przewiduje ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 390). – Czy to w przypadku specjalnego zasiłku opiekuńczego, czy w przypadku świadczenia pielęgnacyjnego, istotne jest faktyczne sprawowanie stałej lub długotrwałej opieki. To jednak nie wystarczy – podkreśla mec. Januszewska. I wyjaśnia: – Prawo do tych rodzajów pomocy zasadniczo mają tylko osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny wobec niepełnosprawnego, czyli w praktyce osoby z jego najbliższej rodziny.(…)
Grażyna J. Leśniak
Czytaj więcej: Prawo.pl